Д.Н. АХМЕДИН^1,2, А.М. КУКАНОВА¹, А.Т. БЕКИШЕВА^1,2, Н.М. ДЖАНТЕМИРОВА^1,2, М.С. МАУЛЕТБАЕВ^1,2, А.К. МАКИШЕВ^1,2

1. «Астана Медициналық уУниверситеті» ҚеАҚ, Астана, Қазақстан Республикасы;
2. «Көпсалалы медициналық орталық» ШЖҚ МКК, Астана, Қазақстан Республикасы

DOI: https://www.doi.org/10.52532/2521-6414-2024-1-71-51-56

ОӘЖ: 616.006.48:089.844

Жыл: 2024 шығарылуы: 71 номер: 1 беттер: 51-56

PDF файлын жүктеп алыңыз:

АҢДАТПА

Өзектілігі: 2022 жылы Қазақстан Республикасында алғаш рет көмей обыры және 151 көмей обыры бар науқастардың 370 жаңа жағдайы тіркелді, оның ішінде аурудың IV сатысында көмей обырының 12.1% және көмей обырының 18.9%. Көмейдің зақымдануы кезіндегі бір жылдық өлім – жітім көрсеткіші 40,5%, бір жылдық өлім-жітім мен қараусыз қалу (IV кезең) арасындағы арақатынас – 2,3% құрады. Т3-4 көмей-жұтқыншақ қатерлі ісігі кезінде бүгінгі таңда ларингоэктомиямен және мойын стомасының пайда болуымен көмей-жұтқыншақтың дөңгелек резекциясы ғана таңдау операциясы болып қала береді. Пациенттерді мүгедектікке ұшырату перспективасы-фарингостоманың, эзофагостоманың, трахеостоманың қалыптасуы, үнемі сілекейдің ағуы, түтікпен тамақтану қажеттілігі және т.б., науқастың жеке басына орны толмас психологиялық зиян келтіреді. Осыған байланысты онкологиялық науқастарда жұтқыншақ пен көмейді қалпына келтіру проблемасы оңалту кезеңі ретінде ғана емес, сонымен қатар пациенттердің осы күрделі санатындағы ісікке қарсы емдеу тұрғысынан қажетті элемент ретінде өте маңызды болып табылады.
Зерттеудің мақсаты Онкологиялық науқастарды оңалтуды жақсарту және ісікке қарсы емдеуді оңтайландыру мақсатында оның таралуы мен өлімі туралы статистикаға сүйене отырып, көмейдің қатерлі ісігін хирургиялық емдеуде жұтқыншақ ақауын қалпына келтірудің маңыздылығын бағалау.
Әдістері: Ғылыми басылымдар Google Scholar ғылыми іздеу жүйесі арқылы PubMed, Medline, e-Library, CochraneLab дерекқорларында іздестірілді. Іздеу тереңдігі – 115 жыл. Әдебиеттік шолуға жарияланымдарды енгізу критерийлері: орыс және ағылшын тілдеріндегі басылымдар; PubMed, Medline, e-Library дерекқорларына енгізілген басылымдар; тұжырымдары нақты тұжырымдалған басылымдар; соңғы 10 жылдағы жарияланымдар. Әдеби шолуда жарияланымдарды алып тастау критерийлері: қысқаша мазмұнды баяндамалар; ақылы қолжетімді мақалалар; тезистер. Барлығы 82 дереккөз табылды. Жарияланымдарды қарап шыққаннан кейін әдебиет шолуына 8 дереккөз енгізілді.
Нәтижелері: Әлемдік әдебиеттерді талдау жұтқыншақтың қатерлі ісіктері бар науқастарды хирургиялық емдеу сатысында висцералды автотрансплантаттарды қолдану арқылы реконструктивтік пластикалық хирургиялық әдістерді қолдану мүмкіндігін кеңінен қарастыруға мүмкіндік берді. Сонымен бірге, әдебиеттерде оңалту кезеңінің айтарлықтай қысқаруы және пациенттердің өмір сүру сапасының жақсаруы, сондай-ақ операция жасалған науқастардың мүгедектік деңгейінің төмендеуі сипатталады.
Қорытынды: Көмей-жұтқыншақ қатерлі ісігін хирургиялық емдеуден кейін пайда болған ақауларды жергілікті тіндерді, ығысқан және бос тін кесінділерін пайдалана отырып, біріншілік пластика жасау науқастардың оңалтуын жеделдету және қысқа мерзімде өмір сүру сапасын жақсартудың ең қолайлы әдісі екені сөзсіз.
Түйін сөздер: көмей-жұтқыншақ қатерлі ісігі, жұтқыншақтың және жұтқыншақ пен өңештің мойын бөлігінің реконструкциясы, висцералды тін кесігі, фасцио-тері кесігі, бұлшықет-тері кесігі.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Кайдарова Д.Р., Шатковская О.В., Онгарбаев Б.Т., Сейсенбаева Г.Т., Ажмагамбетова А.Е., Жылкайдарова А.Ж., Лаврентьева И.К., Саги М.С. Показатели онкологической службы Республики Казахстан за 2022 год (статистические и аналитические материалы) / под ред. Д.Р. Кайдаровой. – Алматы: КазНИИОиР, 2023. – 434 с. [Kaidarova D.R., Shatkovskaya O.V., Ongarbaev B.T., Seisenbaeva G.T., Azhmagambetova A.E., Zhylkaydarova A.Zh., Lavrent’eva I.K., Sagi M.S. Pokazateli onkologicheskoj sluzhby Respubliki Kazaxstan za 2022 god (statisticheskie i analiticheskie materialy) / pod red. D.R. Kajdarovoj. – Almaty: KazNIIOiR, 2023. – 434 s. (in Russ/Kaz/En)]. https://onco.kz/wp-content/uploads/2023/09/pokazateli_2022_web.pdf
2. Петрова Г.В., Каприн А.Д., Старинский В.В., Грецова О.П. Заболеваемость злокачественными новообразованиями населения России // Онкология. Журнал им. П.А. Герцена. – 2014. – №3(5). – С. 5-10 [Petrova G.V., Kaprin A.D., Starinskij V.V., Grecova O.P. Zabolevaemost’ zlokachestvennymi novoobrazovaniyami naseleniya Rossii // Onkologiya. Zhurnal im. P.A. Gercena. – 2014. – №3(5). – S. 5-10 (In Russ.)]. https://www.mediasphera.ru/issues/onkologiya-zhurnal-im-p-a-gertsena/2014/5/522305-218X2015051?lang=ru
3. Чижевская С.Ю. Современные подходы повышения эффективности комбинированного лечения и оценка качества жизни больных раком гортани и гортаноглотки: Автореф. дис. … док. мед. наук: 14.01.12. – Томск: ФГБУ «Научно-исследовательский институт онкологии» СО РАМН, 2013. – 47 с. [Chizhevskaya S.Yu. Sovremennye podxody povysheniya e’ffektivnosti kombinirovannogo lecheniya i ocenka kachestva zhizni bol’nyx rakom gortani i gortanoglotki: Avtoref. dis. … dok. med. nauk: 14.01.12. – Tomsk: FGBU «Nauchno-issledovatel’skij institut onkologii» SO RAMN, 2013. – 47 s. (in Russ.)]. https://medical-diss.com/medicina/sovremennye-podhody-povysheniya-effektivnosti-kombinirovannogo-lecheniya-i-otsenka-kachestva-zhizni-bolnyh-rakom-gortani-
4. Гордон К.Б., Гулидов И.А., Семёнов А.В., Раджапова М.У., Севрюков Ф.Е. Ранние результаты лучевой терапии местнораспространённого рака органов головы и шеи в режиме ускоренного фракционирования // Радиация и риск (Бюллетень НРЭР). – 2018. – №27(2). – C. 107-116 [Gordon K.B., Gulidov I.A., Semyonov A.V., Radzhapova M.U., Sevryukov F.E. Rannie rezul’taty luchevoj terapii mestnorasprostranyonnogo raka organov golovy i shei v rezhime uskorennogo frakcionirovaniya // Radiaciya i risk (Byulleten’ NRE’R). – 2018. – №27(2). – C. 107-116 (in Russ.)]. https://doi.org/10.21870/0131-3878-2018-27-2-107-116
5. Каприн А.Д., Решетов И.В., Ратушный М.В., Кравцов С.А., Поляков А.П., Маторин О.В., Севрюков Ф.Е., Филюшин М.М., Васильев В.Н., Ребрикова И.В. Микрохирургическая реконструкция тканей головы и шеи висцеральными аутотрансплантатами, сформированными из мини-доступа // Опухоли головы и шеи. – 2015. – №2. – С. 14-19 [Kaprin A.D., Reshetov I.V., Ratushnyj M.V., Kravcov S.A., Polyakov A.P., Matorin O.V., Sevryukov F.E., Filyushin M.M., Vasil’ev V.N., Rebrikova I.V. Mikroxirurgicheskaya rekonstrukciya tkanej golovy i shei visceral’nymi autotransplantatami, sformirovannymi iz mini-dostupa // Opuxoli golovy i shei. – 2015. – №2. – S. 14-19 (in Russ.)]. https://doi.org/10.17650/2222-1468-2015-5-2-14-19
6. Ратушный М.В., Поляков А.П., Сидоров Д.В., Троицкий А.А., Маторин О.В., Севрюков Ф.Е., Филюшин М.М. Микрохирургическая реконструкция аэродигестивного тракта толстокишечно-подвздошным аутотрансплантатом у больного раком гортаноглотки // Онкология. Журнал им. П.А. Герцена. – 2014. –№4. – С. 34-42 [Ratushnyj M.V., Polyakov A.P., Sidorov D.V., Troickij A.A., Matorin O.V., Sevryukov F.E., Filyushin M.M. Mikroxirurgicheskaya rekonstrukciya ae’rodigestivnogo trakta tolstokishechno-podvzdoshnym autotransplantatom u bol’nogo rakom gortanoglotki // Onkologiya. Zhurnal im. P.A. Gercena. – 2014. – №4. – S. 34-42  (in Russ.)]. https://cyberleninka.ru/article/n/mikrohirurgicheskaya-rekonstruktsiya-aerodigestivnogo-trakta-tolstokishechno-podvzdoshnym-autotransplantatom-u-bolnogo-rakom
7. Ратушный М.В., Решетов И.В., Поляков А.П., Кравцов С.А., Ребрикова И.В., Бабаскина Н.В. Реконструктивные операции на глотке у онкологических больных // Онкология. Журнал им. П.А. Герцена. – 2015. №4(4). – С. 57-63 [Ratushnyj M.V., Reshetov I.V., Polyakov A.P., Kravcov S.A., Rebrikova I.V., Babaskina N.V. Rekonstruktivnye operacii na glotke u onkologicheskix bol’nyx // Onkologiya. Zhurnal im. P.A. Gercena. – 2015. №4(4). – S. 57-63 (in Russ.)]. https://doi.org/10.17116/onkolog20154457-63
8. Остринская Т.В., Жуманкулов А.М., Анисимова А.В. Реконструкция постоперационных дефектов при опухолях гортаноглотки и шейного отдела пищевода // Опухоли головы и шеи. – 2017. – №7(3). – С. 39-46 [Ostrinskaya T.V., Zhumankulov A.M., Anisimova A.V. Rekonstrukciya postoperacionnyx defektov pri opuxolyax gortanoglotki i shejnogo otdela pishhevoda // Opuxoli golovy i shei. – 2017. – №7(3). – S. 39-46 (in Russ.)]. https://doi.org/10.17650/2222-1468-2017-7-3-39-46
9. Артемьев С.С., Раджабова З.А., Нажмудинов Р.А., Котов М.А., Артемьева Е.В., Раджабова М.А. Результаты лечения пациентов с местнораспространенным раком орофарингеальной области // Мед. Алфавит. – 2020. – №20. – С. 46-48 [Artem’ev S.S., Radzhabova Z.A., Nazhmudinov R.A., Kotov M.A., Artem’eva E.V., Radzhabova M.A. Rezul’taty lecheniya pacientov s mestnorasprostranennym rakom orofaringeal’noj oblasti // Med. Alfavit. – 2020. – №20. – S. 46-48 (in Russ.)].https://doi.org/10.33667/2078-5631-2020-20-46-48
10. Ходорковский М. А., Петров Б. В., Скорынин О.С., Ходорковский М. М. Вторичные реконструкции при пострезекционных дефектах тканей головы и шеи // Голова и шея. – 2015. – Vol. 3. – С. 59. [Xodorkovskij M.A., Petrov B.V., Skorynin O.S., Xodorkovskij M.M. Vyorichnyje rekonstrukcii pri postresektsionnyx defektax tkanej golovy i shei // Golova i sheja. – 2015. – Vol. 3. – S. 59 (in Russ.)]. https://hnj.science/wp-content/uploads/2020/08/3-2015-1.pdf
11. Anthony J.P., Singer M.I., Mathes S.J. Pharyngoesophageal reconstruction using the tubed free radial forearm flap // Clin. Plast. Surg. – 1994. – Vol. 21. – P. 137-147. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8112007/
12. Chew K.Y., Kok Y.O., Ong W.L., Tan B.K. Coverage of anterior mediastinal tracheostomy with bipedicled anterolateral thigh flap // JPRAS Open. – 2021. – Vol. 28. – P. 4-9. https://doi.org/10.1016/j.jpra.2021.01.007
13. Gasteratos K., Vlachopoulos N., Kokosis G., Goverman J. Efficacy and Safety of Microsurgical Pharyngolaryngeal and Pharyngoesophageal Reconstruction: A Systematic Review of the Literature // Plast. Reconstr. Surg. Glob. Open. – 2023. – Vol. 11(4). – P. 4958. https://doi.org/10.1097/GOX.0000000000004958
14. Kumar V., Kalwani R., Bindu A., Mathews S., Mantri M., Jaiswal D., Shankhdhar V.K. Comparison of Functional Outcomes of Intestinal Flaps Vs Tubed Fasciocutaneous Flaps for Circumferential Pharyngoesophageal Defects-an Indian Perspective // Indian J. Surg. Oncol. – 2023. – Vol. 14(3). – P. 668-676. https://doi.org/10.1007/s13193-023-01723-x
15. Balasubramanian D., Subramaniam N., Rathod P., Murthy S., Sharma M., Mathew J., Thankappan K., Iyer S. Outcomes following pharyngeal reconstruction in total laryngectomy – Institutional experience and review of literature // Indian J. Plast. Surg. – 2018. – Vol. 51(2). – P. 190-195. https://doi.org/10.4103/ijps.IJPS_79_17
16. Razdan S.N., Albornoz C.R., Matros E., Paty P.B., Cordeiro P.G. Free Jejunal Flap for Pharyngoesophageal Reconstruction in Head and Neck Cancer Patients: An Evaluation of Donor-Site Complications // J. Reconstr. Microsurg. – 2015. – Vol. 31(9). – P. 643-6. https://doi.org/10.1055/s-0035-1556872
17. Marra C., Pinto V., Benanti E., De Maria F., Pinelli M., Spaggiari A., De Santis G. Radial forearm flap versus antero-lateral thigh flap in oral soft tissue reconstruction: update and statistical analysis on our 77 consecutive cases for an objective selection criteria // Acta Biomed. – 2023. – Vol. 94(5). – P. 2023252. https://doi.org/10.23750/abm.v94i5.15174
18. Escandón J.M., Santamaría E., Prieto P.A., Duarte-Bateman D., Ciudad P., Pencek M., Langstein H.N., Chen H.C., Manrique O.J. Reconstruction of Pharyngolaryngeal Defects with the Ileocolon Free Flap: A Comprehensive Review and How to Optimize Outcomes // Arch. Plast. Surg. – 2022. – Vol. 49(3). – P. 378-396. https://doi.org/10.1055/s-0042-1748652
19. Hanubal K.S., Chheda N.N., Dziegielewski P.T. Neopharyngeal Stricture following Laryngectomy // Semin. Plast. Surg. – 2022. – Vol. 37(1). – P. 31-38. https://doi.org/10.1055/s-0042-1759796