А.Б. ТУЛЯЕВА¹, Е.М. ИЗТЛЕУОВ¹, А.К. КОЙШЫБАЕВ¹, П.А. АЙТМАГАМБЕТ¹, Н.М. ИМАНБАЕВ¹, Г.А. ЖУРАБЕКОВА¹, Г.А. БАТЫРОВА¹, Д.А. ЖОЛМУХАМЕДОВА¹, Н.М. КЕРЕЕВА¹, М.А. АЙТМАГАМБЕТОВА¹

1. «Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті» КЕАҚ, Ақтөбе, Қазақстан Республикасы

DOI: https://www.doi.org/10.52532/2521-6414-2024-1-71-35-39

ОӘЖ: 616.33-006.6-07:577

Жыл: 2024 шығарылуы: 71 номер: 1 беттер: 35-39

PDF файлын жүктеп алыңыз:

АҢДАТПА

Өзектілігі: Қостізбекті ДНҚ үзілістері ошақтарының уақытылы анықталуы, содан кейінгі репарация механизмінің басталуы ДНҚ зақымдалуына жалпы жауап беруде маңызды рөл атқарады. Өйткені, қос тізбекті ДНҚ үзілістерін уақытылы жоймау және қалпына келтіру жолын бұзу, ісік дамуының ғана емес, сонымен қатар онкологиялық процестің дамуының негізгі механизмі болып табылады. Мақсатты емдеудің жақсартылған нәтижесіне жету үшін, қостізбекті ДНҚ үзілістерінің ошақтарын анықтауда биомаркерлерді іздеу қажет.
Зерттеудің мақсаты Шартты дені сау адамдар мен асқазан обыры бар емделушілер арасындағы γ-H2AX, 53BP1 параметрлеріндегі қос тізбекті үзілістер мен ДНҚ репарация белсенділігінің cалыстырмалы айырмашылығын бағалау.
Әдістері: Асқазан обыры бар науқастарда (n=30) және шартты сау адамдарда (n=30) автоматтандырылған AKLIDES® жүйесін пайдалана отырып, лимфоциттердеγ-H2AX, 53BP1 параметрлері бар ошақтарды талдау.
Нәтижелері: Дені сау адамдар мен асқазан обыры бар науқастар арасында γ-H2AX параметрлерінде статистикалық маңызды айырмашылықтар анықталды: «Үзілістердің жалпы саны» (p=0,001), «Үзіліс ошақтары бар ядролар саны» (p=0,015), «Бір жасушадағы үзілістердің орташа саны» (p=0,016), «Жасушадағы барлық үзілістердің орташа мәні» (p=0,001), сондай-ақ 53BP1 параметрлерінде: «Репарация ошақтары бар ядролар саны» (p=0,001), «Шартты бірліктерде репарацияныңағару қарқындылығының орташа мәні» (p=0,001), «Бір жасушадағы репарацияның орташа саны» (p=0,001), «Ағару қарқындылығы төмен зақымдалған ұяшықтар» (p=0,019).
Қорытынды: Қос тізбекті ДНК жіпшелерінің үзіліс пен репарация активтілігін көрсететін биомаркерлер (γ-H2AX, 53BP1) клиникалық тұрғыдан дербестенген диагностикалық әлеуеті анықталды.
Түйін сөздер: ДНҚ қос тізбекті үзілуі, γ-H2AX, 53BP1, асқазан обыры.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. World Health Organization. International Agency for Research on Cancer. Globocan 2020. Kazakhstan fact sheets. 02.11.23. https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/398-kazakhstan-fact-sheets.pdf
2. World Health Organization. International Agency for Research on Cancer. Estimated number of new cases from 2020 to 2040, Incidence, Both sexes, age [0-85+] Kazakhstan. 06.11.2023. https://gco.iarc.fr/tomorrow/en/dataviz/tables?types=0&sexes=0&mode=cancer&group_populations=1&multiple_populations=0&multiple_cancers=1&cancers=7&populations=398&years=2030
3. Moehler M., Högner A., Wagner A. D., Obermannova R., Alsina M., Thuss-Patience P., van Laarhoven H., Smyth E. Recent progress and current challenges of immunotherapy in advanced/metastatic esophagogastric adenocarcinoma //Eur. J. Cancer. – 2022. – Vol. 176. – P. 13-29. https://doi.org/10.1016/j.ejca.2022.08.023
4. Ye Z., Shi Y., Lees-Miller S.P., Tainer J.A. Function and Molecular Mechanism of the DNA Damage Response in Immunity and Cancer Immunotherapy // Front. Immunol. – 2021. – Vol.12. – Art. no. 797880. https://doi.org/10.3389/fimmu.2021.797880
5. Dietlein F., Thelen L., Reinhardt H.C. Cancer-specific defects in DNA repair pathways as targets for personalized therapeutic approaches // Trends Genet. – 2014. – Vol. 30. – P. 326-339. https://doi.org/10.1016/j.tig.2014.06.003
6. O’Connor M.J. Targeting the DNA damage response in cancer // Mol. Cell. – 2015. – Vol. 60. – P. 547–560. https://doi.org/10.1016/j.molcel.2015.10.040
7. Stope M.B. Phosphorylation of histone H2A.X as a DNA‑associated biomarker (Review) // World Acad. Sci. J. – 2021. – Vol. 3. – P. 31. https://doi.org/10.3892/wasj.2021.102
8. Sekiguchi M., Matsushita N. DNA Damage Response Regulation by Histone Ubiquitination // Int. J. Mol. Sci. – 2022. – Vol. 23 (15). – P. 8187. https://doi.org/10.3390/ijms23158187
9. Banjarnahor C.T.U., Hardiany N.S., Wahjoepramono E.J., Hariyanto A.D., Sadikin M. High concentration of γ‑H2AX correlates with a marker of apoptotic suppression and PI3K/Akt pathway upregulation in glioblastoma multiforme // Oncol. Lett. – 2023. – Vol. 25 (4). – Art. no. 149. https://doi.org/10.3892/ol.2023.13735
10. Zamperone A., Cohen D., Stein M., Viard C., Müsch A. Inhibition of polarity-regulating kinase PAR1b contributes to Helicobacter pylori inflicted DNA Double Strand Breaks in gastric cells // Cell. Cycle. – 2019. – Vol. 3. – P. 299-311. https://doi.org/10.1080/15384101.2018.1560121
11. Kim J.H., Kim S.S., Byun S.W., Chang Y.J., Kim J.S., Kim J.K., Cho H.J., Lim K.W., Jung E.S. Double strand break of DNA in gastric adenoma and adenocarcinoma // Korean J. Gastroenterol. – 2010. – Vol. 55 (1). – P. 19-25. https://doi.org/10.4166/kjg.2010.55.1.19
12. Xie C., Xu L.Y., Yang Z., Cao X.-M., Li W., Lu N.-H. Expression of γH2AX in various gastric pathologies and its association with Helicobacter pylori infection // Oncol. Lett. – 2014. – Vol. 7 (1). – P. 159-163. https://doi.org/10.3892/ol.2013.1693